Taalachterstand
Het is een gezellige, leerrijke boel in de zomerklas van juf Kathleen Morret in Kampenhout. "We merken toch een grotere instroom van anderstaligen," zegt Morret. "Ze hebben het heel moeilijk natuurlijk met woordenschat, zinnen vervoegen en daar kunnen we in de zomerschool veel op oefenen."
Taalachterstand is een wijdverbreid probleem. Op tien jaar tijd is het aantal kinderen dat thuis geen Nederlands spreekt van 18 naar 27 procent gestegen. In de Vlaamse Rand is het probleem nog groter.
In stijgende lijn
Om die kennis bij te spijkeren komt Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir met een groot plan. Ze wil op jonge leeftijd beginnen en peuters bijvoorbeeld al basiswoorden aanleren met 'instapsprongen' in de vakanties. Daarna gaat het alleen maar in stijgende lijn. Vanaf 2,5 jaar worden kleuters gescreend op eventuele taalachterstand. Is die er, dan krijgen ze tot drie uur per week taalondersteuning in kleine groepjes.
In de lagere school komen er vanaf het schooljaar 2026-2027 'taalheldklassen' bij voor wie geen woord Nederlands spreekt. "Dat betekent dat ze dan ondergedompeld worden in het Nederlands, een goede, stevige basiskennis Nederlands, maar natuurlijk samen met andere vakken: wiskunde, geschiedenis," zegt Demir. Hoe de minister dat wil organiseren? "Netoverschrijdend. We gaan dat niet voor elke school doen. Da's regionaal en netoverschrijdend."
In het middelbaar onderwijs, ten slotte, kan de klassenraad leerlingen met een achterstand drie uur extra Nederlands opleggen.
Kritiek
Demirs plannen stoten meteen op kritiek. Duizend tot tweeduizend extra leerkrachten zijn niet gemakkelijk te vinden in tijden van nijpende tekorten. "Waar wij absoluut hopen is dat waar initiatieven op niveau van het secundair komen, dat daar ook de nodige middelen tegenover staan," zegt Griet De Kimpe, coördinerend directeur van de scholengemeenschap Dilbeek-Ternat. "De kwestie zal zijn dat het lerarentekort niet nog ernstiger wordt."
"We gaan natuurlijk moeten zoeken," zegt minister Demir. "We denken aan gepensioneerde leerkrachten, logopedisten en taalexperten. We gaan ook een goeie professionaliseringsopleiding opstellen samen met Leerpunt en de Taalunie zodat we heel wat leerkrachten kunnen opleiden."
Ook de 'taalheldklassen' roepen vragen op. Sommige onderwijsexperts beweren dat zulke klassen een averechts effect hebben. "Pikken leerlingen niet beter het Nederlands op als ze omringd zijn door kinderen die dat net wel goed spreken?" zegt Demir. "Wanneer mensen uit andere landen, die geen woord Nederlands spreken, in een klas terecht komen met leerlingen die het Nederlands wel machtig zijn en een leerkracht die les moet geven; ja, dan wordt het wel heel moeilijk natuurlijk."
